Czekając na Boże Narodzenie 9: Wigilia (3)

Dzisiaj, w II Niedzielę Adwentu kończę tydzień „z Wigilią” na Jesiennych Czereśniach. A jak kończę? Otóż dzisiaj przedstawię Wam tradycje wigilijne i przedwigilijne dla wybranych państw europejskich, tak jak to zrobiłem w piątek (tu) dla ośmiu miejsc na świecie.

W przypadku Europy wybrałem 5 państw, których zwyczaje przedstawię Wam bliżej.

1. Rosja (Соче́льник [soczelnik])

• W Wigilię Bożego Narodzenia (Рождественский сочельник, mniej formalnie Соче́льник) prawosławnych obowiązuje najostrzejszy post w ciągu tych 6 tygodni. Powstrzymują się od jedzenia cały dzień, dopiero wieczorem spożywa się kutię postną.
• Kutia postna była przygotowywana z gotowanych ziaren pszenicy, ale w niektórych regionach bywają różne jej odmiany.
• Do kutii podawano wzwar, czyli kompot z suszonych owoców i rozgotowanych jagód z cukrem lub miodem.
• Sama Wigilia wypada tam 24 grudnia, ale wg kalendarza juliańskiego, a więc wg gregoriańskiego jest to 6 stycznia.
• Od rana w Wigilię gospodynie smażyły bliny (takie naleśniki). 
• Innymi potrawami wigilijnymi były mąka owsiana i kisiel. 
• Ubieranie choinki było w Rosji znanym zwyczajem do czasów Piotra I, a następnie od 2 poł. XIX wieku. 
• Choinki przystrajano tradycyjnie dopiero po nocnej liturgii bożonarodzeniowej lub wg mniej surowych kanonów także tuż przed nią.

2. Litwa (Kūčios)

• Litwini podobnie jak Polacy spędzają Wigilię w rodzinnym gronie. 
• Zachował się u nich, a także u mieszkających na Litwie Ukraińców wyznania katolickiego zwyczaj łamania się opłatkiem.
• Jedną z innych tradycji litewskich podobnych do polskich jest jedno wolne nakrycie przy wigilijnym stole.
• Wigilia na Litwie rozpoczyna się tradycyjnie z dostrzeżeniem pierwszej gwiazdki na niebie.
• Kolacja składa się z potraw postnych. Przykładowymi są (gęsty) kisiel żurawinowy, a także grzybówki czy makówki z ciasta drożdżowego z nadzieniem, smażone w oleju. 
• Litewską Wigilię wyróżniają jednak śliżyki (lit.  kucziukai), bardzo drobne ciasteczka drożdżowe z makiem. Są one podawane jako deser z zupą tzw. podsytą.
• Po kolacji wigilijnej następuje śpiewanie kolęd, obdarowywanie się prezentami, a później pójście na Pasterkę.

3. Czechy (Štědrý den)

• 4 grudnia w Czechach ma miejsce barborka, która jednak nie przypomina wcale polskiej Barbórki. Tego dnia urywa się gałązkę czereśni i wstawia do naczynia z wodą. W Wigilię powinna zakwitnąć.
• W Czechach dzień Świętego Mikołaja obchodzony jest nie 6, a 5 grudnia. Do małych dzieci przychodzi wtedy Mikołaj. Żeby dostać prezent dzieci muszą powiedzieć czy były grzeczne, a czasem też wyrecytować wierszyk lub powiedzieć piosenkę. W prezencie obok słodyczy czy pomarańczy znajduje się też ziemniak lub węgielek przypominający, że jednak zdarzało im się coś przeskrobać.
• W niektórych zakładach w Wigilię organizowano dawniej konkursy na najlepszą sałatkę ziemniaczaną. Aktualnie jest to u naszego południowego sąsiada dzień wolny od pracy.
• Po zapadnięciu zmroku nastaje wieczerza wigilijna, podczas której nie może zabraknąć karpia. Nie ma zwyczaju przestrzegania liczby 12 potraw.
• Po kolacji wigilijnej ojciec rodziny zapala świeczki i zimne ognie na choince i rozlega się dźwięk dzwoneczka — to niewidzialny Jezusek przyniósł dzieciom prezenty.

4. Chorwacja (Badnjak)

• Badnjak jest obchodzony w Chorwacji bardzo uroczyście. Na pozór niewiele różni się od polskiej Wigilii, ale na stołach znajdują się inne potrawy, a wino zastępuje kompot z suszu.
• Główne miejsce na stole zajmuje talerz z posianą wcześniej (4 lub 13 grudnia) pszenicą. Niekiedy obwiązuje się nią wstążką z chorwackimi barwami narodowymi, czasem wstawia się w środek świecę bądź jabłko.
• Nie ma ustalonej konkretnej pory siadania do stołu: często robi się to wieczorem, niektórzy w porze obiadowej.
• W Chorwacji odradza się zwyczaj ozdabiania domu słomą symbolizującą narodziny Jezusa w betlejemskiej stajence.
• Choinka pojawiła się tu później niż w Polsce. Ważne miejsce pod nią zajmuje szopka —  jaslice. 

5. Hiszpania (Nochebuena)

• Hiszpańskie obchody Bożego Narodzenia zaczynają się 22 grudnia, kiedy to ma miejsce loteria ze sporą kwotą pieniężną do wygrania. 
• W Hiszpanii kolację wigilijną spędza się w rodzinnym gronie, a następnie udaje się na Pasterkę (Misa de Gallo). 
• Jednym ze zwyczajów pielęgnowanych przez Hiszpanów jest przygotowywanie na początku grudnia Belén — szopki bożonarodzeniowej. 
• Ważne miejsce w hiszpańskiej tradycji bożonarodzeniowej ma także choinka ozdabiana bombkami, lampkami czy Gwiazdą Betlejemską.
• Prezenty z reguły daje się 6 stycznia.

Dziękuję za zapoznanie się z dzisiejszym postem z serii Czekając na Boże Narodzenie i już zapraszam na kolejny! To koniec wigilijnej tematyki na razie na Jesiennych Czereśniach. W najbliższych dniach  przejdę do tematu choinki i tego, co na niej.