Jak już pisałem ostatnio - Europa i Azja tworzą geograficznie jeden ląd - Eurazję. Ze względów kulturowych i historycznych są one jednak uznawane za dwa kontynenty. Do tej pory wszystko jest jasne. Problem może zacząć się wtedy, gdy będziemy chcieli określić granicę pomiędzy Europą a Azją. Dlaczego? Europa w przeciwieństwie do większości kontynentów nie ma jasno określonych, naturalnych granic.
***
Zaczynając od zachodu. Umownie za europejskie uznaje się Islandię czy Azory, mimo, że są znacznie oddalone od lądu (Islandia - ok. 1000 km, Azory - ok. 1500). Nie budzi to większych kontrowersji. Za granicę europejsko - amerykańską uznaje się Cieśninę Duńską pomiędzy wyspą z Rejkiawikiem a Grenlandią, a dalej Atlantyk. Od Afryki dzieli Europę Cieśnina Gibraltarska i Morze Śródziemne. Z tego wynika, że do Europy nie należą duńska Grenlandia czy hiszpańskie Wyspy Kanaryjskie, Ceuta i Melilla (te dwie ostatnie to raczej oczywistość).
Jak już pisałem we wstępie - problem zaczyna się przy granicy z Azją. Na całej jej długości. Różne warianty jej części (bez odcinka na Morzu Egejskim i w Turcji) przedstawia poniższa ilustracja:  |
| Autor: Aotearoa (Praca własna) [GFDL (http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html) lub CC BY-SA 4.0-3.0-2.5-2.0-1.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0-3.0-2.5-2.0-1.0)], Wikimedia Commons |
Które warianty według Was mogłyby być używane? Czy Gruzję, Armenię i Azerbejdżan zaliczać do krajów częściowo/w całości położonych w Europie? Być może jeszcze do tego tematu wrócę innym razem. W każdym razie można stwierdzić, kierując się ilustracją, że granica Europy z Azją przebiega górami Ural, następnie łączy te góry z Morzem Kaspijskim, a potem dochodzi do Morza Czarnego. Później nie ma większych kontrowersji: za granicę przyjmuje się Bosfor, Morze Marmara, Dardanele i Morze Egejskie (przyjmuje się, że idzie jego środkiem). Konsekwencją tego jest, że oprócz Rosji, Turcji, a w niektórych wariantach także Kazachstanu, Gruzji, Armenii i Azerbejdżanu, także część Grecji (niektóre wyspy) położona jest w Azji.
Może w ramach podsumowania, przygotowałem mapę pokazującą kraje posiadające część swego terytorium na innym kontynencie (kierując się wszystkimi wariantami z powyższej mapy). W przypadku Francji, jej częścią poza Europą jest m.in. Gujana Francuska, a w przypadku Ukrainy wyspa Tuzła na Cieśninie Kerczeńskiej (obecnie wg Szkolnego atlasu geograficznego wydawnictwa DEMART – str. 84-85 – jest ona wraz z całym Krymem terytorium Ukrainy pod okupacją rosyjską)
Może w ramach podsumowania, przygotowałem mapę pokazującą kraje posiadające część swego terytorium na innym kontynencie (kierując się wszystkimi wariantami z powyższej mapy). W przypadku Francji, jej częścią poza Europą jest m.in. Gujana Francuska, a w przypadku Ukrainy wyspa Tuzła na Cieśninie Kerczeńskiej (obecnie wg Szkolnego atlasu geograficznego wydawnictwa DEMART – str. 84-85 – jest ona wraz z całym Krymem terytorium Ukrainy pod okupacją rosyjską)
 |
| Created with mapchart.net |
Geografia Europy to jednak nie tylko same granice. To także między innymi powierzchnia i jej ukształtowanie. Na Starym Kontynencie leży zarówno najmniejszy kraj na Ziemi - Watykan, jak i część największego - Rosji. Sprawia to, że z Polski do m.in. Korei Północnej, Chin czy Norwegii można dostać się lądem przejeżdżając np. przez tylko dwa państwa oprócz RP: Białoruś/Ukrainę i Rosję. Fakt, do Rosji możemy udać się bezpośrednio przez granicę, ale tylko do Obwodu Kaliningradzkiego.
 |
| Rosja i jej sąsiedzi. |
Nie dodaję mapy powierzchni krajów europejskich – dokładne statystyki w kilometrach kwadratowych są dostępne w encyklopediach i w internecie. W przypadku Polski powierzchnia wynosi 312,7 tys. km2. Przygotowałem mapę krajów mniejszych i większych od Polski. Oto ona:
Dania z osobnym oznaczeniem, ponieważ z Grenlandią i Wyspami Owczymi jest większa od Polski, a bez nich - mniejsza.
Ostatnią mapą, jaką na dziś przygotowałem, jest mapa przedstawiająca najwyższe szczyty danych państw. W przypadku Rosji jest to Elbrus (do Korony Europy zaliczana jest jednak niższa od niego Narodnaja). A polskiemu wierzchołkowi Rysów brakuje dwóch metrów, by wg obranej przeze mnie skali Polska miała ciemniejszy kolor na tej mapie. W ramach ciekawostki: Rysy mają trzy wierzchołki, z czego najwyższy jest środkowy (2503 m n.p.m.). Jest on, wraz z południowo-wschodnim (2473 m n.p.m.) położony w całości na Słowacji. Tymczasem na granicy polsko-słowackiej znajduje się średni co do wysokości, północny wierzchołek (2499 m n.p.m.).
 |
| Mapa zawiera jeden drobny błąd - w przypadku Hiszpanii nieuwzględniony jest najwyższy szczyt leżący na Wyspach Kanaryjskich, a więc już w Afryce, który klasyfikowałby Hiszpanię do przedziału wyżej. |
To koniec na dzisiaj. Zapraszam już na kolejne posty!
Może również zainteresuje Cię...
